ตะขาบกัดคือการที่ตะขาบใช้เขี้ยวกัดผิวหนังและปล่อยพิษเข้าสู่ร่างกาย ทำให้เกิดอาการปวดแสบปวดร้อน บวม แดง บางครั้งอาจมีไข้หรือปวดหัวร่วมด้วย โดยส่วนใหญ่แล้วตะขาบกัดไม่ถึงกับอันตรายถึงชีวิต แต่ถ้าผู้ถูกกัดมีอาการแพ้รุนแรง เช่น หายใจไม่ออก หน้าบวม ปากบวม หรือแน่นหน้าอก ควรรีบไปโรงพยาบาลทันที เพราะพิษของตะขาบจะทำให้เกิดการอักเสบอย่างแรงบริเวณแผลและอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนในบางรายได้
อาการเมื่อถูกตะขาบกัด
เมื่อถูกตะขาบกัดจะมีอาการปวดแสบปวดร้อนบริเวณแผลทันที จากนั้นจะเริ่มบวม แดง และรู้สึกตึงๆ รอบแผล อาจมีอาการชาเล็กน้อยในบางคน หรือรู้สึกเหมือนถูกไฟไหม้ตรงจุดที่กัด หากเป็นตะขาบตัวใหญ่ พิษอาจทำให้มีไข้ หนาวสั่น ปวดหัว หรือคลื่นไส้อาเจียนได้ ซึ่งอาการเหล่านี้มักจะดีขึ้นภายใน 1-2 วันถ้าดูแลถูกวิธี แต่ถ้าอาการยังไม่ดีขึ้นหรือเริ่มมีอาการแพ้ ควรไปพบแพทย์
ตะขาบกัดใช้อะไรทา วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้น
เมื่อถูกตะขาบกัดสิ่งสำคัญคืออย่าตกใจ เริ่มจากล้างแผลด้วยสบู่และน้ำสะอาดให้พิษออกจากผิวหนังมากที่สุด จากนั้นให้ใช้น้ำแข็งประคบบริเวณที่ถูกกัดเพื่อลดบวมและปวด สามารถทายาแก้ปวดบวม เช่น ครีม Hydrocortisone หรือยาแก้แพ้แบบทาภายนอก เช่น Crotamiton เพื่อบรรเทาอาการคันและอักเสบ หากไม่มี สามารถใช้สมุนไพรพื้นบ้าน เช่น ขมิ้นชันสดตำละเอียดแล้วทาบริเวณแผล หรือใช้ใบพลูตำทาเพื่อลดอาการอักเสบและฆ่าเชื้อได้ แต่ถ้าอาการไม่ดีขึ้นควรรีบไปโรงพยาบาล
เมื่อไหร่ควรไปโรงพยาบาล
หากหลังถูกตะขาบกัดแล้วมีอาการปวดรุนแรง บวมมากขึ้นเรื่อยๆ มีไข้สูง หนาวสั่น หายใจติดขัด เวียนหัว คลื่นไส้ หรือหน้าบวม ปากบวม ให้รีบไปพบแพทย์ทันที เพราะอาจเป็นอาการแพ้พิษรุนแรงที่ต้องได้รับยาฉีดแก้แพ้หรือยาลดอาการอักเสบ และบางรายอาจต้องให้น้ำเกลือหรือยาฆ่าเชื้อหากเกิดการติดเชื้อที่แผล
ป้องกันตะขาบกัดอย่างไร
วิธีป้องกันตะขาบกัดที่ดีที่สุดคือการทำความสะอาดบ้านและสวนให้เรียบร้อย ไม่วางของรกบนพื้น เพราะตะขาบชอบซ่อนในที่อับชื้น หากต้องทำงานในสวนหรือที่มืด ควรใส่รองเท้าบูทและถุงมือหนาเพื่อป้องกันการกัด และหมั่นตรวจสอบผ้าห่ม หมอน หรือรองเท้าก่อนใช้งาน โดยเฉพาะในบ้านต่างจังหวัดหรือบ้านไม้ที่ตะขาบอาศัยอยู่บ่อย
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับตะขาบกัด
หลายคนสงสัยว่าถ้าถูกตะขาบกัดต้องทานยาแก้อักเสบหรือไม่ คำตอบคือถ้าอาการไม่รุนแรงมากอาจไม่ต้องใช้ยา เพียงแค่ทำแผลและทายาแก้อักเสบภายนอกก็เพียงพอ แต่ถ้าแผลบวมแดงมากหรือมีหนองควรพบแพทย์เพื่อรับยาฆ่าเชื้อ ส่วนการทาแอลกอฮอล์หรือเบตาดีนสามารถทำได้หลังล้างแผลเพื่อฆ่าเชื้อ สำหรับเด็กหรือสัตว์เลี้ยงที่ถูกกัด หากมีอาการผิดปกติควรรีบพาไปพบแพทย์หรือสัตวแพทย์ทันที ตะขาบกัดใช้อะไรทา
สรุป ตะขาบกัดใช้อะไรทาและข้อควรระวัง
สรุปแล้ว หากถูกตะขาบกัดให้ล้างแผลด้วยสบู่และน้ำสะอาด จากนั้นประคบเย็นเพื่อลดบวมและทายาแก้ปวดบวม เช่น Hydrocortisone หรือใช้สมุนไพรพื้นบ้านอย่างขมิ้นชันหรือใบพลูช่วยบรรเทาได้ ที่สำคัญคือสังเกตอาการตัวเอง หากมีอาการแพ้รุนแรงให้ไปโรงพยาบาลทันที และอย่าลืมดูแลความสะอาดรอบบ้านเพื่อป้องกันไม่ให้ตะขาบเข้ามาอาศัยอยู่ใกล้ตัวเรา
