ปฏิทิน 2567 ข้างขึ้น ข้างแรม คือระบบนับวันตามจันทรคติไทยที่ใช้ดูตำแหน่งของดวงจันทร์ในการแบ่งวันในแต่ละเดือน โดยจะเริ่มต้นที่ ขึ้น 1 ค่ำ ไปจนถึง ขึ้น 15 ค่ำ ซึ่งเป็นวันพระจันทร์เต็มดวง แล้วต่อด้วย แรม 1 ค่ำ จนถึง แรม 14 หรือ 15 ค่ำ ตามรอบของพระจันทร์ในแต่ละเดือน ซึ่งเดือนหนึ่งในปฏิทินจันทรคติอาจมี 29 หรือ 30 วัน โดยในปี 2567 นี้ ระบบนี้ยังถูกใช้ควบคู่กับปฏิทินสากล เพื่อช่วยกำหนดวันพระ วันสำคัญทางศาสนา วันหยุดพิเศษ รวมถึงประเพณีไทยต่าง ๆ ที่ต้องพึ่งพาการนับวันจันทรคติ เช่น วันมาฆบูชา วิสาขบูชา หรือวันเข้าพรรษา ซึ่งถือเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมและวิถีชีวิตไทยที่สืบทอดมาอย่างยาวนาน และยังคงมีความสำคัญต่อผู้คนจำนวนมากในปัจจุบัน
วิธีดู “ข้างขึ้น” และ “ข้างแรม” อย่างเข้าใจง่าย
การดูข้างขึ้นข้างแรมในปฏิทิน 2567 ทำได้ง่าย ๆ โดยสังเกตจากรูปพระจันทร์ที่ปรากฏในแต่ละวัน ซึ่งข้างขึ้นหมายถึงช่วงเวลาที่พระจันทร์เริ่มโผล่ขึ้นจากขอบฟ้าทีละน้อยในทุกคืน จนถึงข้างขึ้น 15 ค่ำที่พระจันทร์เต็มดวง จากนั้นจะเริ่มแรม 1 ค่ำ ซึ่งคือช่วงที่พระจันทร์เริ่มมืดลงทีละน้อยจนถึงแรม 14 หรือ 15 ค่ำที่เป็นช่วงมืดที่สุด โดยการดูปฏิทินแบบนี้จะช่วยให้เราเข้าใจฤกษ์ยามตามความเชื่อแบบไทย เช่น การทำบุญวันพระ การเว้นเนื้อสัตว์ การเข้าวัด รวมถึงการกำหนดฤกษ์แต่งงานหรือขึ้นบ้านใหม่ที่มักพิจารณาจากวันในรอบจันทรคตินี้อย่างละเอียด
ตารางปฏิทิน 2567 ข้างขึ้น ข้างแรม พร้อมวันพระและวันสำคัญ
ในปี 2567 นี้ ปฏิทินจันทรคติจะมีวันพระทั้งหมดประมาณ 54 วัน โดยวันพระจะตรงกับ ขึ้น 8 ค่ำ ขึ้น 15 ค่ำ แรม 8 ค่ำ และแรม 15 ค่ำ ของทุกเดือน ซึ่งผู้ที่เคร่งศาสนาจะใช้วันเหล่านี้ในการถือศีล ปฏิบัติธรรม หรือเว้นจากการบริโภคเนื้อสัตว์ นอกจากนี้ยังมีวันสำคัญเช่น วันมาฆบูชา วันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2567 วันวิสาขบูชา วันที่ 22 พฤษภาคม 2567 และวันอาสาฬหบูชา วันที่ 20 กรกฎาคม 2567 โดยสามารถดาวน์โหลดปฏิทินฉบับเต็มในรูปแบบ PDF หรือดูผ่านแอปปฏิทินมือถือที่แสดงข้างขึ้นข้างแรมได้ทันที
ปีนักษัตรในปฏิทิน 2567 และวันเปลี่ยนปีจันทรคติ
ปี 2567 ตามปฏิทินจันทรคติไทยคือ ปีมะโรง ซึ่งเป็นปีนักษัตรที่ 5 ในรอบ 12 ปี โดยปีนักษัตรจะเริ่มนับจากวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 5 ซึ่งในปี 2567 ตรงกับวันที่ 9 เมษายน ถือเป็นวันขึ้นปีใหม่ตามปฏิทินจันทรคติ ซึ่งแตกต่างจากวันที่ 1 มกราคมที่เป็นวันขึ้นปีใหม่ของปฏิทินสากล ดังนั้นใครที่ยึดฤกษ์ยามหรือดูดวงตามปีนักษัตร ควรยึดวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 5 เป็นหลัก เพราะถือเป็นวันเริ่มต้นของพลังใหม่ในรอบปีนักษัตรของไทย
ความต่างของปฏิทินไทยกับปฏิทินสากล
ปฏิทินไทยแบบจันทรคติและปฏิทินสากลแบบสุริยคติมีหลักการนับวันต่างกัน โดยปฏิทินสากลยึดจากการโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย์เป็นหลัก มี 12 เดือน เดือนละ 28-31 วัน ส่วนปฏิทินจันทรคติยึดจากการโคจรของดวงจันทร์รอบโลก จึงมีจำนวนวันในแต่ละเดือนที่ไม่แน่นอน เดือนคู่มักมี 30 วัน (15+15 ค่ำ) และเดือนคี่ 29 วัน (15+14 ค่ำ) ทำให้วันในปฏิทินไทยเปลี่ยนไปทุกปี จึงต้องอาศัยการอัปเดตตารางข้างขึ้นข้างแรมในแต่ละปีใหม่อย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะผู้ที่ต้องใช้ในการประกอบพิธีกรรมหรือดูฤกษ์มงคลตามโหราศาสตร์ เนื้อเพลงโดย ไชยอมร แก้ววิบูลย์พันธุ์ เก็บรัก
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับปฏิทิน 2567 ข้างขึ้น ข้างแรม
หลายคนสงสัยว่าปฏิทิน 2567 ข้างขึ้น ข้างแรมจะหาได้จากที่ไหน คำตอบคือมีให้ดาวน์โหลดฟรีทั้งจากเว็บไซต์หน่วยงานราชการ เว็บไซต์วัด หรือแอปปฏิทินบนมือถือที่รองรับการดูวันพระและข้างขึ้นข้างแรมแบบอัตโนมัติ ส่วนการดูวันพระง่าย ๆ คือให้สังเกตที่ ขึ้น 8 ค่ำ ขึ้น 15 ค่ำ แรม 8 ค่ำ และแรม 15 ค่ำ ซึ่งมักจะแสดงไว้ในรูปพระจันทร์บนแอปหรือปฏิทินทั่วไป และที่สำคัญคือปี 2567 ปีมะโรง เริ่มต้นจริงในวันที่ 9 เมษายน ไม่ใช่ 1 มกราคม ซึ่งผู้ที่ดูดวงหรือยึดฤกษ์ตามปฏิทินไทยควรจำวันนี้ไว้ให้แม่น
